Sommarens festar fører ofte med seg alkohol, og eitt glas blir fort både to og tre. Då kan det vere vanskeleg å vite om ein framleis har promille morgonen etter. I slike tilfelle kan ein alkomålar vere til hjelp for å avgjere om det er trygt å setje seg bak rattet. Men mange sjåførar blir lurte av dårlege alkomålarar som enten ikkje reagerer, eller først viser utslag ved altfor høg promille. Det er ei klar risiko for trafikktryggleiken.
Motorförarnas Helnykterhetsförbund (MHF) i Sverige er eit av få testlaboratorium i verda som er akkreditert for testing av alkomålarar. I samarbeid med Testfakta har dei testa 13 ulike modellar kjøpte i butikkar og nettbutikkar våren 2025.
Målarane som er med i testen, er av den typen som måler alkohol i utandingsluft via munnstykke, og som viser resultatet på ein skjerm eller med lysindikatorar. Desse seljast først og fremst til privatpersonar.
– Diverre finst det framleis fleire målarar på den svenske marknaden som er heilt ubrukande når det kjem til å måle promillenivå korrekt, seier Tomas Jonsson, dagleg leiar for MHF Test Lab.
Promillegrensa for promillekøyring i Sverige er 0,2. Åtte av dei tretten testa målarane gir feil resultat når dei blir testa mot denne grensa. Desse åtte har så usikre måleverdiar at risikoen for promillekøyring blir openberr. Inova Alcotest, Sencor og Leconsa viste 0,0 promille ved fleire simulerte utandingar på 0,20 promille, medan Breath viste meir enn tre gonger så høge verdiar som det som faktisk blei blåst inn.
[PDF]
Fire alkomålarar får toppkarakter i målenøyaktigheit: Dräger 4000, AlcoTrx FCA 40, Dignita AM-7000 og Isober Pro. Desse fire gir nesten eksakte måleverdier. Ved ei simulert utanding på 0,20 promille målte dei mellom 0,20 og 0,22. Også Alcosense Pro målte relativt nøyaktig, med stabile resultat på 0,24–0,25 promille. Denne målaren legg til ti prosent på resultatet for å gi brukaren ein tryggleiksmargin. Det kan derimot bli problematisk viss arbeidsgivarar bruker den til å kontrollere tilsette.
Inova Alcotest, Sencor, Leconsa, Lydsto og Breath hamnar i botn også når det gjeld brukartilpassing. Alle desse viser resultatet i prosent i staden for i promille.
– Det gjer det vanskelegare å tolke resultatet, noko som kan vere forvirrande for brukaren, seier Tomas Jonsson.
I tillegg skal det vere tydeleg når og korleis målaren skal kalibrerast. Denne informasjonen manglar også på dei fem svakaste modellane. Uansett merke og modell er det viktig å kalibrere alkomålaren regelmessig – helst ein gong i året.
– Elles er det stor fare for feil målingar, seier Jonsson, og anbefaler å kontakte forhandlaren for kalibrering.
[PDF]
Dei fire toppmodellane brukar brenselcelleteknologi, medan dei fleste svakare målarane brukar halvleiarar.
– Ein brenselcellemålar måler meir nøyaktig, føresett at han måler på djuplunge-luft. I stabile målarar skjer målinga i slutten av utandinga, etter at minst 1,2 liter luft er blåst ut. Halvleiarmålarar måler heile utandinga og reagerer dessutan på røyk og forureiningar, noko som kan gi misvisande resultat.
Tomas Jonsson åtvarar også mot å bruke alkomålaren som ein festleik.
– Sterke alkoholblås kan skade sensoren og føre til feil måling. Ein bør alltid vente minst 15 minutt etter inntak av alkohol før ein testar seg.
Best i test vart Dräger 4000 og AlcoTrx FCA 40 med karakteren 9,8, tett følgt av Dignita AM-7000 og Isober Pro på 9,7.
– Det er gledeleg at fleire og fleire alkomålarar viser gode måleresultat og fungerer godt, seier Jonsson.
– Samtidig blir eg oppgitt over at bilutstyrleverandørar ikkje har betre kontroll på kva kvalitet dei tilbyr. Det er ikkje akseptabelt at målarar dei sel, viser null i over 60 prosent av testane på 0,20 promille. Også nettmarknaden fløymer over av produkt som er fullstendig ubrukande. Målaren Inova Alcotest MR 806 blir selt som «best i test» i falske forbrukartestar. Her spelar leverandøren russisk rulett med bilførarane i Sverige – for målaren viser grønt lys sjølv når promillenivået er over grensa for grov promillekøyring.
Det mest konkrete rådet frå Tomas Jonsson er å velje ein alkomålar som minst oppfyller den internasjonale standarden SS-EN 16280 for privat bruk.
– Då får du ein målar som er testa og kontrollert av eit akkreditert laboratorium, og som oppfyller tryggleikskrava.
