De juiste fietshelm kan een tot wel vier keer betere bescherming tegen hersenschudding geven, toont de test van Testfakta test. In de test werd een nieuwe methode gebruikt om de belasting van de hersenen bij ongelukken te meten.
Iedere dag worden in Zweden circa drie fietsers getroffen door ernstige hoofdletsels. Een helm op het hoofd vermindert duidelijk de kans, maar de test van Testfaktas toont ook dat de huidige helmen verschillend goed beschermen. Dat geldt vooral als u een klap van opzij krijgt en niet recht op het hoofd. – Dit type klappen is zowel gebruikelijker als verhoogt de kans op een hersenschudding en ernstige hersenbeschadigingen, aangezien je een rotatie krijgt van zowel het hoofd als de hersenen, zegt Madelen Fahlstedt, onderzoeker bij de afdeling neurologie van het KTH in Stockholm, die heeft geholpen bij het analyseren van de testresultaten. 
Ondanks dat schuine botsingen dus zowel gebruikelijker als gevaarlijker zijn, heeft de helmbranche zich tot nu toe gericht op het schok dempende vermogen van de helmen bij rechte botsingen, waarvoor wettelijke eisen zijn. – De kennis van de risico’s bij hoofdrotatie was er al bij onderzoekers sinds de vijftiger jaren. Maar pas nu is men hierover serieus beginnen te discussiëren binnen de branche, zegt Madelen Fahlstedt. De laatste jaren zijn er ook helmen opgedoken die op de markt worden gebracht met het verkoopargument dat ze de kans op hoofdrotatie bij een klap verminderen – helmen met de zogenaamde MIPS-bescherming. Maar hoe goed werken deze? Testfakta liet SP Sveriges Tekniska Forskningslaboratorium (het Zweeds Technisch Onderzoekslaboratorium) in Borås vijf helmen testen met MIPS-bescherming en vier zonder. De helmen werden op een testhoofd gezet en blootgesteld aan zowel rechte als schuine botsingen. Binnenin het hoofd zit meetapparatuur die de beweging van het hoofd meet. Met behulp van de meetgegevens van de tests heeft Madelen Fahlstedt vervolgens de beschadigingen van de hersenen door de verschillende klappen geanalyseerd. – Met ons computer gesimuleerd model krijgen we een beeld van hoeveel het hersenweefsel wordt opgerekt bij de klap. Hoe heviger de oprekking, des te hoger de kans op een hersenschudding, zegt ze.
De helmen vallen in verschillende hoeken tegen een aambeeld om zowel rechte als schuine botsingen te simuleren. Hier hijst testleider Mikael Videby een van de helmen in de testinstallatie. Foto: Anna Sigge
De resultaten laten zien dat de MIPS-beschermingen helpen. De kans op een hersenschudding is wel vier keer lager met MIPS-helmen van Giro en Spectra, vergeleken met als je een Abus en Specialized zonder bescherming gebruikt. Maar de test laat ook zien dat je zomaar niet iedere MIPS-helm kunt kopen. Scott Arx Plus Mips geeft bijvoorbeeld een dubbel zo hoge kans op hersenschudding als Spectra en Giro bij bepaalde typen ongelukken. En ook helmen zonder MIPS kunnen een goede bescherming bieden – MET 20 Miles hoorde tot de helmen met de beste resultaten bij een ongeluk overeenkomend met een val opzij van de fiets, ondanks dat deze bescherming mist. – Het overige design van de helm speelt ook een rol, zegt Madelen Fahlstedt. Vandaag zijn er dus geen eisen of grenswaarden als het gaat om de bescherming van de fietshelmen tegen hoofdrotatie. Maar binnen de branche wordt daarover driftig gediscussieerd en men houdt er rekening mee dat binnen de komende jaren een certificeringsstandaard wordt ingevoerd. Als het gaat om de schokdemping van de helmen bij rechte botsingen, voldeden alle geteste modellen aan de wettelijke eisen, ook al zijn er veel verschillen tussen de verschillende helmen. – De schokdemping zelf is ook belangrijk, omdat deze de kans op schedelfracturen, die ook ernstige gevolgen kunnen hebben, vermindert, zegt Madelen Fahlstedt.
Martin Hansson Editor Testfakta News Agency
May 20, 2016